April 3rd, 2014
अहिले पनि हाम्रो समाजमा सयमा ३० वेरोजगार र कम्तीमा पनि जनसङ्ख्याको त्यत्ति नै हिस्सा गरीब तथा विपन्न छन् । हामी हाम्रो समाजको सम्पन्नता नेपालका कति अरबपतिहरुको नाम फोब्र्स पत्रिकामा छापियो भन्नेबाट हैन, तिनै विपन्नश्रमजीवीको हिस्सामा राज्यको आम्दानी कति प¥यो–– त्यसको लेखाजोखाबाट भएको हेर्न चाहन्छौं।
पिडीएफ फाइल डाउनलोडInauguralSpeech[final]
चैत १४ गते– आजकै दिन, ६३ वर्ष पहिले २००३ सालमा, तत्कालीन राणाशाही,श्रमिकहरुको २३ दिने हडतालबाट लत्रिएको थियो । जनतालाई दास ठान्ने त्यो सामन्ती शासन, “श्री ३ महाराजको हुकुम अनुसार भन्दै” ‘ज्यालामा १५ प्रतिशत वृद्धि र हडताल अवधिको पूरै ज्याला दिने निर्णय सहित’ आन्दोलनरत श्रमिकसँग संझौता गर्न बाध्य भएको थियो । २०३७ साल– आजकै दिन, हाम्रो पुस्ताको युनियन आन्दोलन सुरु भएपछिको हामीहरु समेतको संलग्नतामा ‘नेपाल बन्द’ को श्रृंखला सुरु गरिएको थियो । आजको मितिमा उभिएर “बन्द संस्कृति”मा आएका विसंगतिलाई पन्छाउने हो भने त्यो अभियान तत्कालीन निर्दलीय अधिनायकवादी शासनसत्ताको जग हल्लाउने महत्वपूर्ण माध्यम बनेको थियो । मार्च २८, १९९२– आजकै दिन, “सामाजिक न्याय र आर्थिक समानता– औद्योगिक विकासको निम्ति मजदुर एकता” मूल नारामा हाम्रो महासंघको पहिलो ऐतिहासिक महाधिवेशन सुरु भएको थियो । त्यो दिनदेखि आजसम्म निरन्तर श्रमजीवी वर्गको हकहितमा समर्पित सबै सहकर्मीहरुप्रति म विनम्रतापूर्वक श्रद्धा व्यक्त गर्दछु । अमर सहिदहरु– हामी तपाईहरुप्रति सदा ऋणी छौं! आदरणीय अग्रजहरु– हामी तपाईहरुले देख्नुभएको आदर्श समाजको सपनाबाट विमुख हुनै सक्दैनौं! हामी विमुख हुनै नमिल्ने आदर्श के हो? संस्था; संस्कार र सपना ! हामीले हाम्रो आदर्शलाई यसरी तीन कोणबाट अथ्र्याउनेगरेका छौं । पाँच बर्षअघि नेतृत्वको हस्तान्तरणको समयमा सिङ्गो राष्ट्रिय कमिटीको तर्फबाट मैले प्रतिबद्धता गरेको थिएँ– “जहाँ श्रमिक छन्, त्यहाँ जिफन्ट हुन्छ । लगानीका सबै क्षेत्रमा काम गर्ने सबै प्रकृतिका र क्षेत्रका श्रमिकलाई यसले समेट्ने छ ।”
पाँच बर्षअघि हामीले सपना देखेका थियौं–
हामीले सपथ खाएका थियौं– “समानता र न्यायको संघर्षमा कसैले औंला उठाउन नसक्ने गरी हाम्रोे अविरल यात्रा जारी रहने छ।” पाँच बर्षपछि तपाईहरुको सामु उभिएर म विनम्रतापूर्वक प्रश्न गर्न चाहन्छु, के त्यस्तै भयो त?जिम्मेवारी बहन गर्दा गरिएको बाचामा यो राष्ट्रिय कमिटी कति खरो उत्रियो,त्यसको परीक्षा दिन हाम्रो टिम प्रतिनिधि कमरेडहरु समक्ष खडा छ । कमरेडहरु, एउटा श्रमिकको दृष्टिकोणबाट तपाई–हाम्रा सपनाहरु अति सामान्य छन् ।
तपाईहरुलाई थाहै छ– अहिले पनि हाम्रो समाजमा सयमा ३० वेरोजगार र कम्तीमा पनि जनसङ्ख्याको त्यत्ति नै हिस्सा गरीब तथा विपन्न छन् । हामी हाम्रो समाजको सम्पन्नता नेपालका कति अरबपतिहरुको नाम फोब्र्स पत्रिकामा छापियो भन्नेबाट हैन, तिनै विपन्नश्रमजीवीको हिस्सामा राज्यको आम्दानी कति प¥यो–– त्यसको लेखाजोखाबाट भएको हेर्न चाहन्छौं। तसर्थ, यो महाधिवेशनबाट हामी सम्झाउन चाहन्छौं– अग्ला भवनको छायाँमा टाक्सिएको असमान समाजहामीले चाहेको स्वर्ग हैन । निमुखाको गाँस काटेर देखाइने प्रगति, के प्रगति?! श्रम विवाद– युनियन खराब†यी र यस्तै मिति नाघेका रागबाट हामी अघाइ सकेका छौं । चाहे मजदुर–मुक्तिका नाममा चर्चा गरिने असान्दर्भिक परम्परागत नारा हुन् या श्रमिकका टाउकोमा आप्mनो असक्षमताका फोहर प्mयाँकेर सफा देखिन चाहने व्यवसायीहरुका बेसुरे राग हुन्, पाँच बर्षसम्म– यो कार्यकालमा पनि थुप्रै कहानीहरु हाम्रो कार्यालयमा आए ।
हामी विनम्र प्रश्न गर्न चाहन्छौं– के हाम्रो मुलुकमा युनियन भएकै कारण, व्यवसाय नचलेकोले अविकास भएको हो? या हामी नीति निर्माताहरुमै रहेको खोटको कारण? हामी स्पष्ट छौं– व्यवसायीहरु र हाम्रा स्वार्थ मिल्दैनन्, ठ्याम्मै मिल्दैनन् । त्यसैले त हामीहरु फरक छौं † तर हामी बिना उहाँहरुको व्यवहार चल्दै चल्दैन– त्यसैले हामीसँगसँगै पनि छौं। हामी स्पष्ट छौं–
हामी स्पष्ट छौं– श्रमको संसारमा दुई खालका लगानीकर्ता छन् । एकाथरी, जसलाई समाजले गर्वका साथ ‘रोजगारदाता’ भन्छ– जो सेवा र बस्तु उत्पादनको प्रक्रियामा आप्mनोश्रीसम्पत्ति लगानी गर्छ। अर्काथरी जसलाई तपाई–हामी लजाउँदै श्रमिक भन्छौं, त्यसले त झन यो प्रक्रियामा आप्mनो सारा जीवन नै लगानी गर्छ । यी दुबै, आ–आप्mनो लगानीको बदलामा, तीनवटा ग्यारेन्टीको अपेक्षा गर्छन् ।
कम्तीमा पनि दुई लगानीकर्ता बिच सन्तुलन कायम गर्ने नियामक संस्थाको रुपमा राज्य उभियोस्– बजारको माग भन्दै छाडा साँढेको रुपमा फाँफाँ–फुँफुँ गर्न पुँजीलाई छुट नदिइयोस् । यसो हुँदा श्रमिकले पालना गर्नुपर्ने अनुशासनको विधिसम्मत सीमा हाम्रो तर्फबाट नाघिने छैन । कमरेडहरु–यो महाधिवेशनमा हामीले अघिल्लो महाधिवेशनमा झैं रुपान्तरणलाई नै मूल थेम बनाएका छौं । पाँच बर्षअघि रुपान्तरण, एकता बिना हुन नसक्ने निष्कर्ष निकालेका थियौं। हाम्रो समाज नेपाली जनभावना विपरीत एक भएन, विभाजित रह्यो । परिणाम, आज हामी झण्डै–झण्डै २०६५ जेठ १५ पछि कै स्थितिमा छौं । रूपान्तरण गर्ने क्षेत्रको हिसाबले “क्रान्ति”लाई हामी “राजनीतिक’ र “आर्थिक–सामाजिक’ गरी दुई भागमा विभक्त गर्न सक्छौँ । नेपालमा राजनीतिक क्रान्ति सम्पन्न भयो, हाम्रो लाली गुराँस क्रान्तिले युगौँ पुरानो सामन्ती राजतन्त्र प्mयाँक्यो, हामीले गणतन्त्र घोषणा ग¥यौँ ।संविधानसभाबाट नयाँ संविधान जारी हुनासाथ यसलाई संस्थागत गर्ने प्रक्रिया टुङ्गोमा पुग्छ । समाजको रूपान्तरण पछि मात्र आर्थिक–सामाजिक क्रान्ति सम्पन्न हुनेछ, जसको हामी अझै प्रवेशद्वारमा छौँ । त्यसैलेहामीले रुपान्तरणको माध्यमको रुपमा श्रमशक्तिको विकासलाई छैटौँ राष्ट्रिय महाधिवेशनका थेमसँग जोडेका हौं ।श्रमशक्तिको विकास भनेको रुपान्तरणको शान्तिपूर्ण प्रक्रिया हो । उत्पादन, पुनर्लगानी र पुनर्वितरणसँगै अधिकार र हितको लडाइ“ व्यवस्थित गर्नु नै हामीले चर्चा गर्ने गरेको ‘वर्गसंघर्ष’ सञ्चालनको उपयुक्त तरिका हो । हाम्रो बुझाइमा– नेपालकोश्रमशक्तिको सुदृढीकरण र विकासका लागि देशभित्रको ज्याला रोजगार श्रमशक्ति– देशभित्रको स्वरोजगार श्रमशक्ति– र, देशबाहिर कार्यरत श्रमशक्ति गरी त्रिभुजात्मक रणनीतिको आवश्यकता छ । र नेपालको श्रमशक्ति संगठित र बलियो बनाउन, सङ्ख्याको हिसाबले– कृषि, निर्माण र शहरी अनौपचारिक क्षेत्र, गुणस्तरको हिसाबले – आधुनिक सेवा क्षेत्र र ब्लकको हिसाबले– उत्पादनमूलक क्षेत्रको काममा ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्ने हाम्रो प्रस्ताव छ । यो काम स्वतन्त्रता, ज्याला, सुरक्षा, सम्वाद र उत्पादकत्व तथा कार्यकुशलता गरी “पा“च आधार”मा टेकेर अगाडि बढ्न सक्छ । यी पाँच आधारलाई दीगो प्रणालीमा व्यवस्थित गर्न पाँच मुख्यकाम गर्नुपर्ने आवश्यकता हामीले देखेका छौंः
यो बर्ष जिफन्ट आप्mनो स्थापनाको पच्चिसौं वर्षगाँठ मनाउँदै छ । ०३५÷३६ पछि क्रियाशील दोस्रो पुस्ताको हाम्रो आन्दोलनमा अहिले नातिनी–नाति पुस्तादेखि बाजे–बज्यै पुस्तासम्म क्रियाशील छ । “नयाँको उत्साहलाई संलग्न गर्दै जाने, व्यवहार बुझेकालाई नेतृत्व हाँक्न दिने र वरिष्ठ अग्रजहरुको परामर्श तथा संरक्षकत्वमा अघि बढ्ने”लाई हामीले युनियन आन्दोलनलाई गतिशील बनाइराख्ने सूत्रको रुपमा लिएका छौं । यो महाधिवेशनमा त्यसैले हामी मध्ये केहीले कार्यकारी पदबाट विश्राम लिने र नयाँ पुस्तामा नेतृत्व हस्तान्तरण गर्दैछौं । नयाँ पुस्तालाई कम्तीमा आगामी एक दशकसम्म निर्वाध काम गर्न सक्ने तुल्याउन नीति विश्लेषण, नियमित ट्रेड युनियन स्कूल र केन्द्रदेखि घरदैलोसम्म वरिष्ठ नेताहरुको उपस्थिति महसुस हुने प्रकृतिको संक्रमणकालीन संरचनाको माध्यमबाट भरथेग गर्ने नीति प्रस्ताव गर्दैछौं। यसरी हामी, हाम्रो शीर माथिको आकास बोक्न तयार छौं । हामी भन्दा बिस्तारित आकासमुनि रहनेहरुले पनि आ–आप्mनो आकास माथिको भारी कुशलतापूर्वक बहन गरुन् भन्ने हार्दिक अपेक्षा राखेकाछौं । भनिनछ, खुशी अति कम र अति धेरैको वीचमा हुन्छ । हाम्रो आमन्त्रणलाई स्वीकार गरी यहाँहरुले जनाउनु भएको गरिमामय उपस्थितिले आज हामीलाई त्यस्तै खुशीको अनुभूती भएको छ । प्रमुख अतिथी ज्यू, लगायत सम्पूर्ण महानुभावमा जिफन्ट परिवारको तर्फबाट हार्दिक स्वागत गर्दछु । धन्यवाद ! विष्णु रिमाल, (उद्घाटन समारोहमा दिईएको स्वागत मन्तब्य ) १४/१२/२०७०